Kategoria: Błędy ortograficzne

Kategorie
Błędy ortograficzne częste błędy

aha czy acha?

Ciekawe. Prowadzę ten blog już ponad dwa lata i wcześniej nie zorientowałam się jak bardzo był potrzebny wpis o aha i acha. Nie wiem, czy to wszystkim “rzuca się w oczy”,

ale wydaje mi się, że Polacy używają w tym przypadku pisowni dowolnej.

 

Definicje:

aha ?wykrzyknik wyrażający potwierdzenie, zrozumienie, przypomnienie, zadowolenie, ironię itp.?

Źródło

acha – wykrzykiwać “ach”, zachwycać się czymś w sposób nieco afektowany (w trzeciej osobie liczby pojedynczej), on, ona acha.

Źródło

Pisownia:

Wiele się mówiło o równorzędności form “aha” i “acha”, a jak widać powyżej, są to dwa różne wyrazy. Ja oczywiście chciałam wyjaśnić pisownię obu “a(c)hów”, ponieważ łączą się one ze sobą:

ach
ach -a,chach, cha, mi, chom, chów
achać
aha

A po godzinach zapraszam na bloga trzy-pokoje.pl. Albo wartopojechac.com.

Kategorie
Błędy ortograficzne częste błędy

Pisownia przymiotników złożonych

Kiedy razem, a kiedy z dywizem? 🙂

Przymiotniki zapisujemy:

a) łącznie wtedy, gdy mamy do czynienia z dwoma nierównorzędnymi znaczeniowo członami, gdy znaczenie determinuje drugi człon, na przykład: ciemnozielony, południowopolski,

b) z dywizem wtedy, gdy zestawiamy ze sobą równorzędne człony, na przykład: różowo-zielony, społeczno-polityczny, Górniczo-Hutnicza, staro-cerkiewno-słowiański.

Kategorie
Błędy ortograficzne częste błędy

Myślnik a dywiz

Dziś chciałabym wytłumaczyć różnicę w pisowni i zastosowaniu myślnika (pauzy) i dywizu (łącznika).

DYWIZ (-)

  1. Stosujemy go w przypadku zestawiania dwóch równorzędnych nazw, na przykład w dwuczłonowych nazwiskach: Maria Nowak-Kowalska, czy zestawieniu kolorów:  różowo-niebieski i nie oddzielamy go spacjami.
  2. Dywizu używa się również w celu przerzucenia części wyrazu do kolejnego wiersza.
  3. Dywiz stosuje się również w przypadku  zapisów liczbowych lub skrótowców (i ich odmiany), na przykład 3-krotny, ZUS-owi.
  4. Dodatkowo, dywiz stawia się przy kodzie pocztowym, numerach telefonu, wzorach chemicznych

Dywiz jest najkrótszym znakiem pisarskim i wynosi od ok. 1/4 do ok. 1/3 firetu

Nie jest to znak interpunkcyjny, ponieważ zalicza się go do znaków wewnątrzwyrazowych lub międzywyrazowych.

——————————–

MYŚLNIK (—)

Używa się go:

1. Głównie w zapisie dialogów, na przykład:

– nie podoba mi się to – warknęła.

2. Przy wtrąceniach, zamiast przecinka, na przykład:

Wczoraj Tomasz – którego nie znoszę – obraził mnie

3. Zamiast domyślnych czasowników jest, są przed zaimkiem to – wprowadzającym orzecznik, np.

Warszawa – to stolica Polski.
Wiedza – to potęga.

(Należy w tym miejscu podkreślić, że postawienie w tego typu przykładach przecinka zamiast myślnika jest rażącym błędem interpunkcyjnym). [Punkt trzeci pochodzi stąd].

4. Przed wyrazami, na które chce się zwrócić uwagę (rzadko praktykowane).

Myślnik, w przeciwieństwie do dywizu, jest znakiem interpunkcyjnym.

—————————-

Warto dodać, żeby uważać podczas pisania dywizu i myślnika w edytorach tekstowych, na przykład w Wordzie. Czasem używa tych znaków zamiennie i niekonsekwentnie.

Kategorie
Błędy ortograficzne częste błędy

A nuż nóż

Wakacje pełną parą, ale to nie oznacza, że należy przestać dbać o “blogaska”.

Dziś chciałabym wyjaśnić różnicę między pisownią “nuż” a “nóż”. Jak wiadomo, “nóż” to sztuciec służący do krojenia jedzenia. “Nuż” natomiast, to partykuła występująca zwykle z “a” jako “a nuż”. Jest to określenie ekspresywne, znaczące mniej więcej tyle, co “może”, “kto wie” z lekkim powątpiewaniem.

Sięgając do słownika języka polskiego, pozwolę sobie zacytować jeszcze jedną ciekawą definicję:

nuż daw. ?wykrzyknik komunikujący, że coś się nagle, nieoczekiwanie i zarazem w sposób gwałtowny zaczyna?

LINK

Piszę o tym, ponieważ okazuje się, że przeciętny użytkownik języka polskiego nie ma zielonego pojęcia o tym, że pisownia tego wyrazu jest inna od pisowni popularnego sztućca.  Dochodzi do tego jeszcze zabawa słowna i dodawanie “widelca” – “a nuż widelec mi się uda”. Nie dziwi więc to, że Polacy mogą być faktem odrębnej pisowni zdziwieni.

Kategorie
Błędy ortograficzne częste błędy

nie palący czy niepalący?

Od 1936 przyzwyczajano nas do zasady, że “nie” z imiesłowami przymiotnikowymi o znaczeniu czynnościowym pisze się rozdzielnie, a z imiesłowami przymiotnikowymi o znaczeniu przymiotnikowym, znaczeniu cechy – łącznie. Zasadę tę można stosować do dziś, a więc pisać: “nie palący” i “niepalący” – w zależności od znaczenia, “nie będący”, “nie określony” i “nieokreślony” itd. Jednak regułę tę trudno było opanować coraz większej liczbie piszących (zresztą – także życie pokazało, że w wielu wypadkach nie sposób rozstrzygnąć, o jakie użycie imiesłowu chodzi), dlatego pod naciskiem społecznym Rada Języka Polskiego podjęła w grudniu 1997 r.decyzję o wariantywnej pisowni “nie” z imiesłowami przymiotnikowymi (por. www.rjp.pl). Na jej mocy można stosować starą regułę – jeśli się jest do niej przyzwyczajonym – albo zawsze łączyć “nie” z imiesłowami przymiotnikowymi, niezależnie od ich znaczenia i funkcji (z wyjątkiem, oczywiście, konstrukcji przeciwstawnych typu: nie X, ale Y). To drugie wyjście (a więc zapis: niebędący, niemający, niepalący, niepijący – zawsze, niewypity, niespalony itd.) staje się coraz powszechniejsze,  niewykluczone, a nawet bardzo prawdopodobne, że w nieodległej przyszłości zapis łączny będzie jedynym poprawnym.

Kategorie
Błędy ortograficzne częste błędy

Pisownia złożonych przymiotników

We współczesnym języku oficjalnym bardzo często pojawia się kłopot z zapisem złożonych przymiotników, na przykład dwudziestodwuletni, pięcioipółletni. Należy je odmieniać tak samo, jak na przykład jasnoniebieski, ciemnożółty, zeszłoroczny, ponieważ są to przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo, co oznacza, że główne znaczenie zawarte jest w członie drugim, a pierwszy człon określa bliżej to znaczenie. Zatem zawsze takie przymiotniki zapisujemy razem.