Odmiana nazwisk

No to dziś parę słów o odmianie nazwisk.

Ogólna zasada jest taka:

Niezależnie od tego czy nazwisko jest polskie czy obce, jeśli jest możliwość odmiany według jakiegoś wzorca (paradygmatu) – robimy to.

Odmiana zależy od:

1. płci

2. narodowości

3. końcówki nazwiska

Poza tym, nazwiska żeńskie odmieniamy wtedy, gdy zakończone są na -a (Kowalska – Kowalskiej).

Jeśli końcówka nazwiska zakończona jest na -owa, -ówna (przymiotnikowa), odmieniamy owe nazwisko tak, jakbyśmy odmieniali przymiotnik. (Jurgielewiczowa – Jurgielewiczowej)

Z nazwiskami żeńskimi problemów nie ma. Pojawiają się one dopiero przy nazwiskach męskich.

Jeśli się da – stosujemy wzorzec.

Te zakończone na spółgłoskę odmieniamy jak wyrazy r. m, np. pan Nowak, pana Nowaka, panu Nowakowi, pan Nowak, pana Nowaka, wyrazy zakończone na -a – jak wyrazy rodzaju żeńskiego: Zyla, Zyli.

Jeśli mowa o nazwiskach obcych, to gdy zakończone są na spółgłoskę, nie stawiamy apostrofu, bo po prostu nie ma takiej potrzeby:

np. Brown – Browna, Brownowi, Brownem.

Nie naruszamy nazwiska, a dodajemy tylko polską końcówkę.

Taka sama sytuacja jest z nazwiskami zakończonymi na -y, a poprzedzonymi samogłoską,

np. O’Malley – O’Malleya

Apostrofu nie stawiamy również przy nazwiskach zakończonych na -e

np. Goethe – Goethego

Apostrof stawiamy przy nazwiskach zakończonych na -e nieme,

np. Moore – Moore’a

Larousse – Larousse’a

Stawiamy go również przy nazwiskach zakończonych na -i lub -y poprzedzonych spółgłoską. One odmieniają się jak przymiotniki. Apostrof stawiamy w dopełniaczu, celowniku i bierniku,

np. Kelly – Kelly’ego, o Kellym

Harry – Harry’ego, o Harrym

Jest jeszcze jeden problem z nazwiskami obcymi, dotyczący -e-

np. Hitler – Hitlera

Ale

Luter – Lutra (nie Lutera)

Hegel – Hegla (nie Hegela)

Są to zwykle nazwiska pochodzenia niemieckiego i nie ma ogólnej zasady dotyczącej ich odmiany. Zwykle wiemy jak odmienić, jednak gdy pojawia się dylemat, należy użyć formy łatwiejszej.

Osobiście najbardziej denerwuje mnie sytuacja, gdy zwykłe, pospolite nazwiska rodzaju męskiego nie są odmieniane, a powinny być. Ale o tym już decydują jego nosiciele.